Po inwazji Rosji na Ukrainę polski rząd zapowiada od 2023 roku większe wydatki na wojsko do 3 proc. PKB. To zdecydowanie więcej rocznych nakładów na dofinansowanie armii. Co to jednak może oznaczać dla nas i dla finansów publicznych? Wyjaśniamy krótko poniżej.
Zmiana polityki obronnej to zmiana polityki budżetowej
Po wybuchu wojny w Ukrainie zarówno eksperci, wojskowi, jak i politycy zgadzają się, że na zbrojenie armii należy zwiększyć wydatki. Priorytetem jest doszkalanie i doposażanie wojska. Dodajmy, że wzrost wydatków na armię zapowiada nie tylko Polska, ale też inne kraje, m.in. Niemcy. Inwazja Rosji zdecydowanie zagroziła stabilizacji i bezpieczeństwu w Europie. To jednak na pewno wpłynie na politykę budżetową i ogólny stan finansów państwa. Jak jednak rząd to zamierza zrobić? Musiałby zwiększyć dochody w budżecie, zwiększyć deficyt albo obniżyć różne wydatki. Pamiętajmy też o bardzo wysokiej inflacji. Plany nagłego wzrostu wydatków na armię na pewno będą widoczne we wzroście zadłużenia.
Ile Polska wydaje na wojsko?
Głównym źródłem finansowania wojska jest budżet państwa. Poziom nakładów na wojsko w Polsce określała ustawa o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP. W minionym roku Polska wydała na obronność około 58 mld złotych, a w 2020 roku około 51,5 mld złotych.
Zgodnie z artykułem 7 wydatki na armię miały rosnąc stopniowo z 2 proc. PKB w latach 2018 i 2019, do 2,1 proc. PKB w roku 2020, 2,2 proc. PKB w latach 2021-2023, następnie o 0,1 pkt procentowy PKB co dwa lata. Docelowo miało to być 2,5 proc. PKB w 2030 roku.
Warto jednak wczytać się w dokumenty – nie tylko w ustawę, ale też w sprawozdania budżetowe. Otóż część środków to nie są wydatki związane ze wzmacnianiem obronności Polski. W 2021 roku niemal 8 mld zł z około 58 mld zł przeznaczono na wypłatę emerytur wojskowych. Na armię przeznaczono zatem około 48,7 mld zł, z czego najwięcej na centralne wsparcie (23 mld zł), zabezpieczenie wojsk (9,1 mld zł) oraz na wojska lądowe (4,4 mld zł).
Pomysł na Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych
Rząd w ustawie o obronie ojczyzny uwzględnił też zmianę systemu finansowania wydatków na obronność. Jednym z jego pomysłów, zresztą bardzo kontrowersyjnych, jest też powołanie specjalnego Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Działałby on poza budżetem centralnym – byłby finansowany dotacjami z budżetu MON oraz środkami ze sprzedaży obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Kar, f: AngieJohnston / pixabay
